Disbalans tussen IQ en sociaal emotionele ontwikkeling: hoe ga je daar mee om?
Lage SEO – Hoog IQ
Anti-sociaal gedrag, hyperactief en ongeconcentreerd, ongemotiveerd, extreem aandacht vragen, of zich juist terugtrekken.
Sommige kinderen met een hoog IQ maar met een lage sociaal emotionele ontwikkeling lopen vast in hun leven, op school en/of buiten school.
Op De Zonnebloemschool worden deze leerlingen al vele jaren opgevangen in zogeheten structuurgroepen.
Wij ontdekken dat deze leerlingen zich op het emotionele vlak op een hele andere ontwikkelingsleeftijd kunnen bevinden dan het cognitieve ontwikkelingsniveau. De wereld om deze leerling heen is voor hen lastig te begrijpen.
Zo kan een leerling bijvoorbeeld verstandelijk 12 jaar en tegelijk emotioneel slechts anderhalf tot 3 jaar zijn in de ontwikkeling.
Om hier een duidelijk beeld van te krijgen, kan de SEO worden afgenomen.
Het komt veel vaker voor dan gedacht, dat de emotionele ontwikkeling van een leerling niet gelijk op gaat met de cognitieve ontwikkeling.
Hoe herken je leerlingen, die dreigen vast te lopen met die disbalans tussen IQ en sociaal emotionele ontwikkeling?
Vaak zijn het kinderen die in grotere groepen niet opvallen.
Emotieregulatie is lastig voor veel leerlingen. Emoties zijn reacties van onze hersenen op bepaalde situaties, gebeurtenissen of gedachten.
De manier waarop we ons gedragen, wordt voor een belangrijk deel bepaald door onze emoties.
Door onze emoties te reguleren, kunnen we beter om gaan met de situatie waarin we ons bevinden.
Wij proberen de leerling te leren hoe het ook ánders kan.
We passen de omstandigheden zo aan, dat de leerling zich veilig voelt op school.
Als leerling zich geaccepteerd voel, durft deze ze zichzelf te zijn en vertrouwen te hebben in zichzelf en de ander.
Een belangrijk punt hierin is het “niet overvragen” (maar ook niet ondervragen, bv op cognitief gebied).
Het valt ons op dat veel van deze leerlingen nog niet de executieve vaardigheden beheersen die nodig zijn om tot leren te komen.
Executieve vaardigheden zijn vaardigheden die helpen om ons gedrag te reguleren.
Deze vaardigheden maken het ons mogelijk:
- om te beslissen op welke activiteiten of taken we onze aandacht richten en welke we kiezen om uit te voeren;
- om ons gedrag te organiseren en korte termijn behoeften opzij te schuiven ten gunste van lange termijn doelen;
- om onze activiteiten te plannen en organiseren, onze aandacht ergens op gericht te houden en de uitvoering van een taak vol te houden;
- om onze emoties te reguleren en onze gedachten te monitoren, zodat we efficiënter en effectiever kunnen werken.
Leerstofaanbod
Binnen de Zonnebloemschool hebben we ook leerlingen die een laag sociaal emotionele ontwikkeling hebben, maar wél meer uitdaging zoeken in de lesstof.
Om deze leerlingen goed te kunnen helpen, hebben we een werkgroep “lage SEO – hoog IQ” opgericht.
Met deze werkgroep zijn we bezig om aan de ene kant passende uitdagende lesstof aan te bieden, en aan de andere kant nóg meer aandacht te geven aan de emotionele ontwikkeling. De lesstof bestaat uit de methode Deviant; Nederlands, rekenen, Engels en burgerschap.
De leerlingen die hiervoor in aanmerking komen, werken op hun eigen niveau en tempo.
De leerlijn van Deviant biedt onderwijs van praktijkonderwijs tot het MBO niveau.
We bieden de leerlingen op verschillende manieren ontspanning aan passend bij de leerling.
Te denken valt aan diverse snoezelruimtes.
In kleine groepjes werken we aan het vergroten van zelfvertrouwen en het zich leren uiten, jezelf beter leren kennen (werken met emoties, b.v. werkboek “ik ben speciaal”).
Het is een enorme zoektocht naar een passend aanbod, want dit kan ook nog eens per leerling enorm verschillen.
Het hangt af van het emotioneel en cognitief niveau en de belevingswereld van de leerling.
We geven tevens handvaten aan ouders en verzorgers hoe je kunt omgaan met deze leerlingen.
“Lage SEO – Hoog IQ” is één van de uitdagingen die het team van de Zonnebloemschool met passie aangaat.
